Лезгинская сказка “Алдар Кусани савдагар“.

Лезгинская сказка про вруна Алдар Куса и одного торговца. Слушаем, приспосабливаемся к лезгинской речи. Алдар Кусани савдагар. (Алдар Куса и торговец) Хьана кьван-хьанач кьван са Алдар Куса лугьудай тапрукь. Идан тапаррикай вири куьцIенвай. Ада алцурар тавур садни амачир. Йикъарикай са юкъуз балкIанрал алаз савдагаррин карвансара физвай. ГатIумна ибурукай са савдагарди вичин дустарин вилик фурсар ийиз: “Гьелбетда, Алдар Кусадилай вири алцурариз алакьна, амма зун адавай тухуз жедач. Ада алцурарзавайбур вири кимибур я“. ИкI лагьана килигайтIа, савдагардин къаншардиз Алдар Куса вич къвезвай. Алдар Кусади савдагардиз салам гана ва Аллагьдивай абуруз хийир авай рекьер гун тIалабна. Алдар Куса акур савдагардик генани дамах кткана. Яда, Алдар Куса,- лагьана ада,- эгер вун тапрукь ятIа, ша зун алцурара. Амма валай и кар алакьдач. Алдар Кусади савдагардиз юкь агъузна икрамна ва ихьтин жаваб гана: “Гьелбетда, за вун алцурардай, амма са кар чIуру я - зи тапаррив ацIанвай чувал кIвале амукьна. Эгер вуна жуван кIаник квай балкIан зав вугайтIа, зун вил акьална ахъайдалди кIвализ хъфена чувални гваз хкведа. Ахпа за вун алцурдайдахъ вун ягъада.“ Савдагарди Алдар Кусадив вичин балкIан вугуда. БалкIанни гваз хъфей Алдар Куса мад садан вилеризни ахкунач. Лексика: 1. Хьана кьван хьанач кьван - было да не было(жил да был), 2. Тапрукь - врун, лгун, 3. Савдагар - торговец(из перс. яз), 4. КуьцIуьн - надоедать, 5. Вири куьцIенвай - всем надоело, 6. Алцурарун - врать, 7.Ахпа - потом, затем, 8. Садни - никто, ни один, 9. Амачир - не было, не осталось, 10. Йикъарикай са юкъуз - в один из дней, 11. Карвансара физвай - шёл караван, 12. ГатIумун - начать, начинать, 13. Дустарин вилик - перед друзьями, 14. Фурс - гонор, форс, 15. Фурс авун - важничать, форсить, 16. Вири алцурариз алакьна - получилось обмануть всех, 17. Гьелбетда - конечно, разумеется, 18. Тухуз жедач - здесь: не сможет развести, 19. Ада алцурарзавайбур - те, кого он обманывает, 20. Кимибур - глупцы, 21. Къаншардиз - напротив, 22. Вич къвезвай - приходил сам, 23. Атун - приходить, 25. Хийир авай - выгодный, полезный 26. Рехъ, рекьер - дорога(путь), дороги(пути), 27. ТIалабун - попросить, просить, требовать, — тIалабна(попросил), 28. Ша зун алцура - давай обманывай меня, 29. Амма - но, однако, 30. И кар алакьдач - это дело не получится, 31. Юкь агъузна - поклонился, 32. Икрамна - поклонился II, 33. Икрам - поклон, 34. Ихьтин - такой, 35. Ихьтин жаваб - такой ответ, 36. Жаваб гун - ответить, дать ответ, 37. За вун алцурардай - я бы тебя обманывал, 38. Зи - мой, 39. Тапаррив ацIанвай чувал - мешок заполненный обманом/враньём, 40. КIвал - дом, КIвале - дома, 41. Амукьун - остаться, 42. Эгер - если, 43. Жуван кIаник квай балкIан - лошадь, которая находится под собой(досл), 44. Жуван - свой, 45. КIаник квай - нах-ся под чем-л, 46. БалкIан - лошадь, 47. Зав вугайтIа - если дашь мне(в руки), 48. КIвализ - домой, 49.Хъфин - уходить, 50. Чувални гваз хкведа - вернусь с мешком, 51. Вил акьалун - закрыть глаз, 52. Ягъада - поверю, 53. Мад садан вилеризни ахкунач - больше никто не увидел. Больше никому не попался в глаза... 54. Мад - ещё, опять, снова; больше, 55. Акун - видеть.
В начало